24-10-2024

Bouwen aan de Toekomst: Construction Stored Carbon in de Bouwsector

De bouwsector staat wereldwijd bekend als een van de grootste bijdragers aan de uitstoot van broeikasgassen. Een belangrijk deel van deze uitstoot komt voort uit de productie en het gebruik van bouwmaterialen zoals staal, beton en glas. Een opkomende oplossing binnen dit kader is het concept van Construction Stored Carbon (CSC). Dit draait om het opslaan van koolstof in biobased bouwmaterialen. In dit artikel bespreken we wat CSC is, hoe het werkt, en waarom het een cruciale rol speelt in het verduurzamen van de gebouwde omgeving, zowel op de korte als de lange termijn.

Wat is Construction Stored Carbon (CSC)?

Construction Stored Carbon, ook wel geïntegreerde of opgeslagen koolstof genoemd, verwijst naar de koolstof die wordt vastgelegd in biobased materialen zoals hout, bamboe, hennep en andere plantaardige producten. Tijdens hun groei nemen deze planten koolstofdioxide (CO₂) op uit de atmosfeer en slaan deze op als koolstof in hun structuur. Wanneer deze biobased materialen vervolgens worden gebruikt in de bouw, blijft de koolstof gedurende de levensduur van het gebouw vastgehouden in het materiaal. Dit kan variëren van tientallen tot honderden jaren, wat CSC een krachtig instrument maakt om de hoeveelheid koolstof in de atmosfeer te verminderen en de gevolgen van klimaatverandering te verzachten.

Wat kan CSC betekenen op de korte en de lange termijn?

Door gebruik te maken van biobased materialen die tijdens hun groei koolstof hebben vastgelegd, kunnen gebouwen fungeren als tijdelijke opslagplaatsen voor koolstof. Dit heeft op korte termijn al aanzienlijke impact, door de directe reductie van CO2.

Een ander voordeel van CSC op de korte termijn is dat het de afhankelijkheid van traditionele bouwmaterialen zoals beton en staal verkleint. Deze materialen hebben vaak een hoge embodied carbon, wat betekent dat hun productie veel CO₂-uitstoot veroorzaakt. Biobased materialen zijn daarentegen vaak minder energie-intensief om te produceren en kunnen direct bijdragen aan een lagere CO₂-uitstoot in de bouw. Het vervangen van deze CO₂-intensieve materialen door biobased alternatieven kan dus leiden tot een aanzienlijke vermindering van de uitstoot.

Hoewel de korte termijnvoordelen van CSC duidelijk zijn, is de echte kracht van dit concept pas op de lange termijn volledig zichtbaar. Door te sturen op CSC kunnen we namelijk niet alleen de huidige CO₂-uitstoot verminderen, maar ook een duurzame basis leggen voor de toekomst van de gebouwde omgeving.

Op de lange termijn kunnen gebouwen waarin biobased materialen zijn gebruikt fungeren als koolstofreservoirs. Deze materialen blijven gedurende de gehele levenscyclus van het gebouw koolstof opslaan, wat betekent dat de CO₂ die tijdens de groeifase is opgenomen, voor lange tijd uit de atmosfeer blijft. Zelfs na de levensduur van het gebouw kunnen de biobased materialen worden hergebruikt of gerecycled, waardoor de opgeslagen koolstof langer behouden blijft en niet direct vrijkomt bij sloop of verbranding. Dit verlengt de levensduur van de opgeslagen koolstof en minimaliseert de impact op het milieu.

Zijn er dan helemaal geen nadelen aan Construction Stored Carbon?

Jawel, als kanttekening moet hier bij gezegd worden dat een belangrijk punt van kritiek is dat de koolstofopslag in biobased materialen als tijdelijk kan worden gezien. Wanneer een gebouw aan het einde van zijn levensduur wordt afgebroken of de materialen worden verbrand, komt de opgeslagen CO₂ weer vrij in de atmosfeer. Hierdoor kan de opslag van koolstof in materialen worden gezien als een tijdelijke oplossing die de uitstoot slechts uitstelt in plaats van definitief voorkomt.

Er is dan ook kritiek op de wijze waarop CSC wordt gewaardeerd in de Milieu Prestatie Gebouwen (MPG)-methodiek, op dit moment de enige verplichte duurzaamheidsprestatie-eis gerelateerd aan materiaal- en productkeuzes. Hierin is opgenomen dat biobased materialen aan het einde van hun levensduur worden verbrand en de CO₂ alsnog zal vrijkomen. Dit heeft tot gevolg dat biobased materialen niet altijd beter presteren dan traditionele bouwmaterialen met een hogere CO₂ -uitstoot in de productiefase.

Dit benadrukt de noodzaak van een realistische beoordeling van de wijze waarop materialen aan het einde van hun levensduur worden hergebruikt of gerecycled.

Construction Stored Carbon biedt een veelbelovende oplossing voor de uitdagingen waarmee de bouwsector wordt geconfronteerd in de strijd tegen klimaatverandering. Door biobased materialen te gebruiken, kunnen we niet alleen de CO₂-uitstoot op korte termijn verminderen, maar ook een duurzame basis leggen voor de toekomst. Hoewel er nog uitdagingen zijn, zoals de tijdelijke aard van koolstofopslag, biedt CSC een krachtig middel om zowel de huidige als de toekomstige milieu-impact van de gebouwde omgeving te verkleinen. Door te sturen op CSC kunnen we een duurzamere en circulaire bouwsector realiseren die niet alleen minder afhankelijk is van fossiele brandstoffen, maar ook actief bijdraagt aan de vermindering van de hoeveelheid CO₂ in de atmosfeer.

Wat doen De Groene Jongens met Construction Stored Carbon?

Voor het berekenen van de milieuprestaties van gebouwen (MPG) maken wij doorgaans gebruik van het softwareprogramma BCI Gebouw. Dit programma kwantificeert de circulariteit van een gebouw door onder meer de CO₂-opslag in biobased materialen, zoals hout, mee te rekenen. Door alle biobased materialen in de berekening op te nemen, wordt inzichtelijk hoeveel CO₂ effectief in het gebouw is opgeslagen. Hierdoor ontstaat een nauwkeuriger beeld van de milieuprestatie en de bijdrage van het gebouw aan CO₂-reductie.

Binnen De Groene Jongens is een groot deel van de projecten die wij tegenkomen nog in traditionele beton- en staalbouw, maar we zien steeds meer opdrachtgevers kiezen voor (deels) houtbouwprojecten. Zo hebben we recent veel samengewerkt met ‘GewoonHout’, een bedrijf dat volledig houten woningen bouwt die ook zeer losmaakbaar zijn; een perfect voorbeeld van hoe een duurzaam gebouw eruit kan zien. Ook zetten we BCI Gebouw in bij verschillende tenders om in een vroege fase al grip te krijgen op de impact van ontwerpkeuzes op onder andere CO₂-opslag.

Om biobased bouwen te stimuleren, adviseren wij vaak om meer biobased-materialen in het ontwerp te integreren. We hopen in de toekomst dan ook meer van dergelijke duurzame projecten te zien.

Krijg advies van een BCI Expert!

Dit artikel is geschreven door Pip. Pip is Junior Adviseur bij de Groene Jongens en expert op het gebied van BCI. Hij voert het grootste gedeelte van de BCI berekeningen uit en/of controleert deze van collega’s. Ben jij benieuwd naar de mogelijkheden binnen BCI en/of het laten uitvoeren van een BCI-berekening. Neem dan gerust contact op met Pip.

pip@degroenejongens.nl

+31 85 773 4229